Znaj swoje prawa

Stosunek pracy

  • Układ zbiorowy w odniesieniu do danego zawodu ma zastosowanie do stosunku pracy między stronami niezwłocznie od pierwszego dnia.
  • Strony muszą zawrzeć umowę o pracę w ciągu dwóch miesięcy od zatrudnienia pracownika. Taka umowa musi być sporządzona na piśmie, patrz tutaj.
  • Jeśli nie zostanie sporządzona pisemna umowa o pracę zgodnie z postanowieniami układu zbiorowego, zawsze mają zastosowanie zapisy układu zbiorowego o prawach pracownika.
  • Zgodnie z ust. 1 ustawy nr 55/1980 o warunkach zatrudnienia pracowników i obowiązkowym ubezpieczeniu emerytalnym, zabronione jest zawieranie umów na warunkach gorszych niż przewidziane w układzie zbiorowym obowiązującym w danym czasie.
  • Pracownicy w Islandii są zobowiązani do uiszczania opłat na rzecz odpowiedniego związku zawodowego.

Wynagrodzenie, godziny pracy i przerwy

Gdy pracownicy są zatrudniani do pracy, odbywa się to na podstawie umowy między pracodawcą a pracownikiem. Umowa ta nazywana jest umową o pracę, a relacje między stronami to stosunek pracy.
Wynagrodzenie musi być wypłacane w formie pieniężnej. Ustawa nr 28/1930 o płatnościach z tytułu umów o pracę (tylko w języku islandzkim) przewiduje, że wynagrodzenie z tytułu umowy o pracę musi być wypłacane w odpowiedniej formie pieniężnej, aktualnie oznacza to płatność na rachunek bankowy do wypłat wynagrodzenia określonego pracownika.

Ten przepis prawny został wprowadzony, aby uniemożliwić pracodawcom wypłacanie wynagrodzenia swoim pracownikom w formie towarów, odzieży, możliwości korzystania z zakwaterowania itp.

W przypadku negocjowania pakietów płacowych, tzn. miesięcznych wynagrodzeń za pracę, która jest wykonywana o różnych porach, zarówno w czasie tradycyjnych dziennych godzin pracy, jak i poza nimi, a także jeśli godziny pracy są dłuższe niż przewidziane 100% godzin pracy zgodnie z układem zbiorowym, pracownik ma prawo do odpowiednich wyszczególnień w ramach swojego wynagrodzenia, aby wiedział, jakie jest jego wynagrodzenie za pracę w porze dziennej.

W przypadku wykonywania pracy w soboty i niedziele, płatność nie może być niższa niż za 4 nadgodziny, nawet jeśli przepracowany czas jest krótszy.

Pracownicy zakładów

Wynagrodzenie każdego pracownika za pracę w porze dziennej oblicza się, dzieląc liczbę 167,94 na stałe wynagrodzenie miesięczne. Uwaga: ma to zastosowanie wyłącznie w przypadku, gdy wynegocjowano wynagrodzenie za pracę wykonywaną w porze dziennej.

Pora dzienna: dla pracowników zakładów, jest to czas od godziny 9:00 do 18:00 we wszystkie dni powszednie.
Pełny etat jest zdefiniowany jako 167,94 godzin miesięcznie lub 38,75 godzin tygodniowo, co oznacza 7,75 godzin dziennie.

Wynagrodzenie godzinowe pracowników zakładów: Nadgodziny do godziny 24:00 są wypłacane w wysokości 0,8235% miesięcznego wynagrodzenia za pracę w porze dziennej oraz 0,8824% w okresie od godziny 24:00 do 7:00, do 167,94 godzin miesięcznie.

Stawka za nadgodziny: dotyczy każdej pracy wykonywanej poza porą dzienną powyżej 167,94 godzin miesięcznie.

Wynagrodzenie godzinowe za nadgodziny wynosi 1,0385% stałego wynagrodzenia miesięcznego.

Ważne święta: każda praca wykonywana w określone ważne święta według VR oraz art. 2.3.2 układu zbiorowego pracy SA (patrz dodatkowe święta).
Wynagrodzenie godzinowe za pracę w ważne święta wynosi 1,375% stałego wynagrodzenia miesięcznego.

Dozwolone jest rozpoczęcie pracy w porze dziennej przed godziną 9:00, ale nigdy wcześniej niż o 7:00. Praca w porze dziennej w takim przypadku kończy się wcześniej, w zależności od momentu rozpoczęcia pracy.

Przerwa obiadowa wynosi od ½ godziny do 1 godziny dziennie, przy czym pracownik ma prawo do przerwy obiadowej, jeśli praca jest wykonywana przez co najmniej 5 godzin.Przerwa obiadowa przysługuje między godziną 12:00 a 14:00 i nie wlicza się do czasu pracy – jest to czas bezpłatny. Przełożony pracownika określa długość przerwy obiadowej, choć w niektórych przypadkach można to negocjować.

Przerwy na kawę przysługują w wymiarze 35 minut na każdy dzień pracy na pełny etat, czyli przez 7,75 godzin dziennie, i są wykorzystywane w porozumieniu z przełożonym. Przerwa na kawę wlicza się do czasu pracy i w związku z tym jest opłacana przez firmę. Jeśli podczas przerwy na kawę jest wykonywana praca, pracownikowi przysługuje dodatkowe wynagrodzenie lub odpowiednie skrócenie czasu pracy.
Należy to wynegocjować indywidualnie w poszczególnych przypadkach.

Przerwa na kolację przysługuje między godziną 19:00 a 20:00, przy czym pracownik ma prawo do tej przerwy, jeśli pracuje co najmniej przez 4,5 godziny.
Przerwa na kolację jest płatna, i jeżeli ten czas zostanie wykorzystany na pracę, ta jego część, którą na to przeznaczono, stanowi nadgodziny.

Przerwy na odpoczynek w trakcie weekendu są takie same, jak w dni powszednie, zgodnie z układem zbiorowym.

Pracownicy biurowi

Wynagrodzenie każdego pracownika za pracę w porze dziennej oblicza się, dzieląc liczbę 159,27 na stałe wynagrodzenie miesięczne. Uwaga: ma to zastosowanie wyłącznie w przypadkach, gdy wynegocjowano wynagrodzenie za pracę wykonywaną w porze dziennej.

Praca w porze dziennej: dla pracowników biurowych jest to okres od godziny 9:00 do 17:00 we wszystkie dni powszednie. Praca na pełny etat to 159,27 godzin.

Wynagrodzenie godzinowe pracowników biurowych: w nadgodzinach do godziny 24:00 wynosi 0,875% miesięcznego wynagrodzenia za pracę w porze dziennej oraz 0,9375% w okresie od godziny 24:00 do 7:00.

Nadgodziny: dotyczy każdej pracy wykonywanej poza tradycyjną porą dzienną powyżej 159,27 godzin miesięcznie. Stawka godzinowa za nadgodziny wynosi 1,0385% stałego wynagrodzenia godzinowego.

Ważne święta: każda praca wykonywana w określone ważne święta według VR oraz art. 2.3.2 układu zbiorowego pracy SA (patrz dodatkowe święta). Wynagrodzenie godzinowe za pracę w ważne święta wynosi 1,375% stałego wynagrodzenia miesięcznego.

Dozwolone jest rozpoczęcie pracy w porze dziennej przed godziną 9:00, ale nigdy wcześniej niż o 7:00. Praca w porze dziennej w takim przypadku kończy się wcześniej, w zależności od momentu rozpoczęcia pracy.

Przerwa obiadowa wynosi od ½ godziny do 1 godziny dziennie, przy czym pracownik ma prawo do przerwy obiadowej, jeśli praca jest wykonywana przez co najmniej 5 godzin. Przerwa obiadowa przysługuje między godziną 12:00 a 14:00 i nie wlicza się do czasu pracy – jest to czas bezpłatny.
Przełożony pracownika określa długość przerwy obiadowej, choć w niektórych przypadkach można to negocjować.

Przerwy na kawę przysługują w wymiarze 15 minut na każdy dzień pracy na pełny etat, czyli przez 7,35 godzin dziennie, i są wykorzystywane w porozumieniu z przełożonym. Przerwa na kawę wlicza się do czasu pracy i w związku z tym jest opłacana przez firmę.
Jeśli podczas przerwy na kawę jest wykonywana praca, pracownikowi przysługuje dodatkowe wynagrodzenie lub odpowiednie skrócenie czasu pracy.

Należy to wynegocjować indywidualnie w poszczególnych przypadkach.

Przerwa na kolację przysługuje między godziną 19:00 a 20:00, przy czym pracownik ma prawo do tej przerwy, jeśli pracuje co najmniej przez 4,5 godziny. Przerwa na kolację jest płatna, i jeżeli ten czas zostanie wykorzystany na pracę, ta jego część, którą na to przeznaczono, stanowi nadgodziny

Przerwy na odpoczynek w trakcie weekendu są takie same, jak w dni powszednie, zgodnie z układem zbiorowym.

Urlop

  • Wynagrodzenie urlopowe nie może być wypłacane z wynagrodzeniem miesięcznym.
  • Wynagrodzenie urlopowe przysługuje wszystkim pracownikom.
    Art. 1 ustawy nr 30/1987 o urlopach stanowi, że wszystkie osoby, które pracują na rzecz innych w zamian za wynagrodzenie, mają prawo do urlopu i wynagrodzenia urlopowego.
  • Urlop jest akumulowany w okresie od 1 maja do 30 kwietnia każdego roku.
    Minimalny urlop to 24 dni powszednie.
  • Wynagrodzenie urlopowe wynosi wówczas 10,17% całkowitego wynagrodzenia.
    Wynagrodzenie urlopowe jest wypłacane na dwa różne sposoby, tj. (1) pracownik otrzymuje wynagrodzenie urlopowe, gdy idzie na urlop, (2) pracownik otrzymuje wynagrodzenie urlopowe na specjalne konto urlopowe, a następnie jest ono przekazywane na konto pracownika do wypłat wynagrodzenia na początku maja każdego roku. Środki z konta urlopowego stanowią wówczas wynagrodzenie pracownika, gdy idzie on na urlop.
  • Po 5 latach w tym samym trybie pracy wymiar urlopu wynosi 25 dni powszednich. Wynagrodzenie urlopowe wynosi wówczas 10,64%.
  • Po 5 latach pracy u tego samego pracodawcy wymiar urlopu wynosi 27 dni powszednich. Wynagrodzenie urlopowe wynosi wówczas 11,59% całkowitego wynagrodzenia.
  • Po 10 latach pracy u tego samego pracodawcy wymiar urlopu wynosi 30 dni powszednich. Wynagrodzenie urlopowe wynosi wówczas 13,04% całkowitego wynagrodzenia.
  • Urlop należy ustalać w porozumieniu z pracodawcą i w okresie od 2 maja do 15 września każdego roku.
  • W przypadku wykorzystania urlopu po 15 września na prośbę pracodawcy, urlop ulega wydłużeniu o 25%.
  • Pracownik, który niedawno rozpoczął pracę, ma prawo do urlopu, jednak w czasie urlopu nie przysługują mu płatności ze strony aktualnego pracodawcy, zgodnie z art. 2 ustawy o urlopach. Jest to prawo pracodawcy, jeśli przychodzi on z innej pracy.
  • Czas, w którym pracownik przebywa poza pracą z powodu choroby lub wypadku, jest uważany za czas pracy, co dotyczy również urlopu macierzyńskiego, tzn. pracownik zyskuje prawo do urlopu.
  • Jeśli pracownik w pełni wykorzysta uprawnienia z tytułu choroby lub wypadku, czas przebywania poza pracą nie jest uważany za okres akumulowania urlopu.
    To samo dotyczy urlopu bezpłatnego. Czas, w którym pracownik przebywa na urlopie ustawowym, jest również uważany za okres zarobkowy, ponieważ otrzymuje za ten czas wynagrodzenie urlopowe – na koniec miesiąca lub z konta urlopowego na początku maja.

Okres wypowiedzenia

  • Okres wypowiedzenia jest wzajemny, tzn. jest taki sam niezależnie od tego, czy to pracownik rezygnuje z pracy, czy też stosunek pracy jest rozwiązywany przez pracodawcę.
  • Rozwiązanie stosunku pracy w każdym przypadku musi nastąpić na piśmie.
  • O ile nie wynegocjowano inaczej, świadczenie pracy przez cały ustawowy okres wypowiedzenia jest obowiązkowe.VR we wszystkich przypadkach doradza, aby wynegocjowane warunki potwierdzać w formie pisemnej.
  • W ciągu pierwszych trzech miesięcy zatrudnienia okres wypowiedzenia wynosi jeden tydzień.
  • Po trzech miesiącach zatrudnienia, a poniżej sześciu miesięcy okres wypowiedzenia wynosi jeden miesiąc, z ograniczeniem do końca miesiąca.
  • Po 6 miesiącu zatrudnienia okres wypowiedzenia wynosi trzy miesiące, z ograniczeniem do końca miesiąca.

Uprawnienia chorobowe

  • Prawa pracowników do wynagrodzenia w przypadku nieobecności spowodowanej chorobą lub wypadkiem stanowią nieodłączną część warunków zatrudnienia każdego pracownika i w umowie o pracę nie można zrezygnować z tych praw ani wynegocjować odmiennych.
  • Pracownicy, którzy ucierpieli w wyniku wypadku przy pracy lub w drodze do lub z pracy, powinni dokładnie zapoznać się ze swoimi prawami w tym zakresie oraz zwrócić się do specjalistów VR ds. układów zbiorowych.
  • W pierwszym roku przysługują 2 dni chorobowe miesięcznie za każdy przepracowany miesiąc.
  • Po 1 roku pracy uprawnienia chorobowe wynoszą 2 miesiące za każdy okres 12 miesięcy.
  • Po 5 latach pracy uprawnienia chorobowe wynoszą 4 miesiące za każdy okres 12 miesięcy.
  • Po 10 latach pracy uprawnienia chorobowe wynoszą 6 miesiące za każdy okres 12 miesięcy.
  • Uprawnienia chorobowe na dzieci wynoszą 2 dni za każdy przepracowany miesiąc, przy czym jest to maksymalnie 12 dni za każde 12 miesięcy.
  • W przypadku wypadków przy pracy lub chorób zawodowych, które wystąpią w pracy lub w związku z nią, lub w drodze do pracy lub z pracy, pracodawca wypłaca wynagrodzenie za pracę w porze dziennej przez okres maksymalnie 3 miesięcy, dodatkowo do przysługujących uprawnień chorobowych.
  • Pracownik musi zgłosić swoją chorobę przełożonemu przy pierwszej możliwej okazji.
  • Przełożony może określić, czy pracownik musi przedstawić zaświadczenie. Jeśli pracownik zostanie o to poproszony, musi udać się do lekarza w celu uzyskania zaświadczenia lekarskiego o chorobie.

Uwaga: w przypadku rozbieżności zawsze obowiązuje tekst islandzki w aktualnym układzie zbiorowym.

Informacje te dotyczą wyłącznie układu zbiorowego zawartego między VR oraz SA.

Aby uzyskać więcej informacji na temat statusu prawnego pracowników, należy skontaktować się ze specjalistami VR do spraw układów zbiorowych. Można zrobić to telefonicznie, pisząc na adres e-mail vr@vr.is lub osobiście w czasie pracy biura od godziny 8:30 do 16:00 we wszystkie dni powszednie.